Naakt in de Kunst - #Metoo?

De tentoonstelling behandelt drie thema's: Kunst en Beschouwer, Kunst en Publieke ruimte en #MeToo: seksuele intimidatie in de kunstwereld.

Machtmisbruik
Kan een kunstwerk getuigen van seksuele intimidatie? En zo ja, waarom vinden we het over het algemeen geen probleem om dit soort werken in musea tentoon te stellen? Is onze verhouding met ‘naakte kunst’ door de #MeToo-affaires veranderd? Mag kunst in de openbare ruimte getoond worden, wanneer er een vermoeden is dat het onderwerp van het schilderij (het model) slachtoffer is van machtsmisbruik? Hoe kunnen we zeker zijn dat er misbruik heeft plaatsgevonden en aan wie is het om die afweging te maken? De tentoonstelling #MeToo? - Naakt in de kunst wil mensen aanzetten om na te denken over de mens áchter de kunst, zowel de kunstenaar als het model waarvan hij (vaak een hij) gebruik maakt.

Male gaze
In de westerse kunst is de male gaze (de mannelijke blik) dominant. Kunstenaars waren veelal mannen, hun modellen over het algemeen vrouwen. De wereld wordt dus weergegeven vanuit een mannelijk standpunt. De Franse Salon-kunstenaar Albert Penot (1862-1930) is beroemd geworden met zijn studies van naakte vrouwen (in de tentoonstelling La Fille d’Eve uit ca. 1905). Ook de schilderijen Liggend Naakt van Toon Kelder (1894-1973) en Mowgly d ‘après Boucher van Bas Meerman (1970) geven de male gaze weer. Op het laatste werk is een jong meisje te zien in een uitgesproken seksuele pose. Bas Meerman is echter ook bekend geworden met zijn schilderijen van naakte mannen, zoals het expliciete werk Nelson (1999). Er wordt ook werk getoond van Chinese hedendaagse kunstenaars als Luo Fahui en Wang Chengyun. De laatste heeft onder meer als thema het dagelijkse leven en de sociale veranderingen in de grote Chinese steden.

Beeldenstorm
Gemma Boon, directeur Museum No Hero: ‘Met deze tentoonstelling willen wij mensen aan het denken zetten over zaken die wij als ‘normaal’ zijn gaan beschouwen, zoals het tonen van naakt in de openbare ruimte. Niet met de wens om een nieuwe ‘beeldenstorm’ te ontketenen, maar om bewust te zijn van de keuzes die wij maken. Zodat we – wanneer er opnieuw een pleidooi voor het verwijderen van een schilderij losbarst – goede afwegingen kunnen maken of we dat wenselijk vinden. Ik wil vooral onze bezoekers stimuleren om een eigen mening te vormen. Ik ben absoluut vóór het tonen van kunst met naakt in musea en de publieke ruimte – maar ik vind het wel noodzakelijk om met elkaar de dialoog aan te gaan’.

#Metoo
De hashtag (#) Metoo werd een jaar geleden gelanceerd toen een Amerikaanse filmproducent werd beschuldigd van seksueel misbruik. #Metoo ging de wereld over en werd het symbool voor seksueel machtsmisbruik. Later verruimde de Metoo-discussie zich ook naar het gebruik van naakt in het museum en in het algemeen in de openbare ruimte. Journalist Léon Hanssen riep in zijn artikel in Trouw (februari ’18) de museumwereld op om de discussie aan te gaan over naakt in de kunst.